Khi tham gia thị trường chứng khoán, bạn đã nghe đến thuật ngữ “pha loãng cổ phiếu” hay “dilution”. Đây là thuật ngữ khá phổ biến trên thị trường chứng khoán.
Thì qua bài viết này, FininMe sẽ cùng bạn đi tìm hiểu về pha loãng cổ phiếu là gì? Khi nào cổ phiếu bị pha loãng và các hình thức để pha loãng cổ phiếu. Vậy khi pha loãng cổ phiếu có ảnh hưởng tốt hay xấu đến doanh nghiệp và cổ đông như thế nào?
Hãy bắt đầu nào!
Pha Loãng Cổ Phiếu là gì?
Pha loãng cổ phiếu hay còn gọi với cái tên tiếng Anh khác là Stock Dilution, Equity Dilution. Hiểu đơn giản pha loãng cổ phiếu là làm giảm giá trị cổ phiếu khi số lượng cổ phiếu của doanh nghiệp tăng lên.
Hoạt động tăng số lượng cổ phiếu của một doanh nghiệp sẽ làm giảm tỉ lệ sở hữu cổ phiếu của cổ đông hiện hữu, sẽ tăng số lượng nhà đầu tư nắm giữ thêm cổ phiếu mới. Vì thế, số lượng cổ phiếu được niêm yết do công ty phát hành thêm sẽ pha loãng cho nhiều người sở hữu.
Đồng thời, khi pha loãng cổ phiếu sẽ làm giảm tỉ lệ phần trăm sở hữu cổ phần của doanh nghiệp phát hành sẽ làm giảm quyền biểu quyết của nhà đầu tư đang nắm giữ.
Ví dụ:
Nhà đầu tư A sở hữu 1000 cổ phiếu trong số 100.000 cổ phiếu của công ty X. Có nghĩa là nhà đầu tư A đang nắm giữ 1% cổ phần của công ty X.
Sau đó, công ty X chào bán thêm 100.000 cổ phiếu ra cho nhà đầu tư mới sở hữu. Khi đó, công ty X sẽ có tổng cộng 200.000 cổ phiếu và nhà đầu tư A sở hữu 1000 cổ phiếu trước đó sẽ có 0,5% cổ phần công ty X.
Khi nào cổ phiếu bị pha loãng
Vậy khi nào cổ phiếu bị pha loãng? Vào những năm gần đây khi thị trường chứng khoán tăng trưởng mạnh mẽ và số lượng nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường cũng tăng lên. Vì thế, có nhiều doanh nghiệp đã tổ chức phát hành thêm cổ phiếu cho nhà đầu tư cả mới và cũ (hay còn gọi là phát hành thêm giấy).
Ngoài ra, doanh nghiệp sẽ phát hành thêm cổ phiếu vào mỗi thời kỳ khác nhau để phục vụ mục đích, kế hoạch kinh doanh. Ví dụ, doanh nghiệp phát hành thêm để tăng vốn, thêm vốn để đầu tư hoạt động kinh doanh hoặc để giảm thị giá, tránh hoạt động thâu tóm và thưởng cổ phiếu cho nhân viên,…
Các hình thức để pha loãng cổ phiếu
Vậy doanh nghiệp sẽ có những hình thức nào để phát hành thêm cổ phiếu dẫn đến hiện tượng “pha loãng cổ phiếu”. Có một số hình thức phổ biến như sau:
1. Chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu
Ở hình thức này, doanh nghiệp sẽ phát hành thêm cổ phiếu để thực hiện yêu cầu chuyển đổi của trái chủ. Sau khi chuyển đổi thành công, số lượng cổ phiếu của doanh nghiệp sẽ tăng lên, cũng đồng thời tăng thêm vốn chủ sở hữu và giảm tỉ lệ nợ vay. Nhưng, khi phát hành thêm cổ phiếu sẽ làm giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông.
2. Chào bán riêng lẻ
Với hình thức này, công ty cổ phần sẽ tiến hành tổ chức chào bán cổ phiếu riêng lẻ cho một số ít nhà đầu tư đặc biệt. Việc chào bán thêm cổ phiếu riêng lẻ này có ý nghĩa tăng thêm vốn cho doanh nghiệp thực hiện hoạt động kinh doanh cho tương lai. Thông thường, số ít nhà đầu tư đặc biệt này là những người đóng góp vài trò quan trọng trong công ty, cổ đông chiến lược hay đối tác với công ty.
3. Chào bán cổ phiếu ra công chúng
Ngoài hình thức chào bán riêng lẻ ở trên thì công ty cổ phần sẽ tăng vốn bằng cách chào bán cổ phiếu ra công chúng. Hình thức này sẽ có nhiều nhà đầu tư mua cổ phiếu hơn, số lượng cổ phiếu phát hành thêm cũng sẽ lớn hơn. Nhưng hình thức này ít được các công ty tổ chức hơn so với hình thức bán riêng lẻ.
Hoạt động chào bán cổ phiếu ra công chúng thường diễn ra khi công ty tăng vốn để thực hiện kế hoạch phát triển trong tương lai.
4. Chào bán cổ phiếu cho cổ động hiện hữu
Với hình thức này, doanh nghiệp sẽ phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu đang nắm giữ cổ phần theo một tỉ lệ nhất định. Cổ động hiện hữu có quyền mua thêm cổ phiếu phát hành mới theo tỉ lệ quy định của công ty.
Nếu cổ động hiện hữu thực hiện quyền mua thêm cổ phiếu mới thì hiện tượng “cổ phiếu pha loãng” sẽ không diễn ra. Nhưng sẽ có một số cổ động không muốn thực hiện quyền mua thêm cổ phiếu thì họ sẽ bị “pha loãng cổ phiếu” hay giảm tỉ lệ sở hữu.
Ví dụ:
Công ty Y có tổ chức phát hành thêm 100.000 cổ phiếu cho tất cả cổ động hiện hữu đang sở hữu cổ phần công ty. Cổ đông B và C có tỷ lệ nắm giữ 5% cổ phần. Sau đấy, cổ đông B thực hiện quyền mua thêm cổ phiếu mới phát hành, nhưng cổ đông C lại không thực hiện quyền mua thêm thì cổ đông C đang bị tình trạng “pha loãng cổ phiếu”.
5. Phát hành cổ phiếu cho nhân viên (ESOP)
ESOP là hình thức phát hành cổ phiếu cho nhân viên, cán bộ làm việc tại công ty, với mục đích thưởng cho sự gắn bó, đóng góp cho công ty. Hình thức này ít khi được tổ chức thường xuyên so với hình thức phát hành khác ở trên.
Pha loãng cổ phiếu tốt hay xấu?
Vậy khi pha loãng cổ phiếu sẽ tốt hay xấu? Hiện tượng pha loãng cổ phiếu sẽ ảnh hưởng cả 2 mặt “tốt và xấu” đến cả cổ đông và doanh nghiệp.
Đối với cổ đông
Đối với cổ động hiện tại thì việc pha loãng cổ phiếu sẽ không được mọi người mong muốn cho lắm. Bởi vì, việc phát hành thêm cổ phiếu và tăng số lượng cổ đông mới sẽ ảnh hưởng một phần nào đến vấn đề sau:
- Tỷ lệ cổ phần của cổ đông hiện hữu sẽ bị giảm xuống thì quyền biểu quyết, quyền lợi của cổ đông đối với doanh nghiệp sẽ bị giảm xuống.
- Khi pha loãng cổ phiếu cũng đồng thời làm giảm giá cổ phiếu và giảm thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS pha loãng cổ phiếu).
Nhưng, một số cổ đông khác sẽ có cái nhìn tốt khi doanh nghiệp phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn. Nếu công ty tăng thêm vốn sẽ giúp công ty mở rộng hoạt động kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và thêm các dự án mới trong tương lai.
Đối với doanh nghiệp
Ngoài ảnh hưởng đến cổ đông thì cũng có một số vấn đề sau doanh nghiệp gặp phải khi pha loãng cổ phiếu:
- Khi tăng số lượng cổ phiếu, đồng thời tăng vốn của doanh nghiệp sẽ gây áp lực cho lãnh đạo phải tăng lợi nhuận sao so tương xứng với phần vốn tăng.
- Có thể làm cho tỷ lệ cổ phần của một số lãnh đạo, cổ đông lớn bị giảm xuống khiến họ mất quyền lợi và khiến ban quản trị điều hành công ty thay đổi.
- Ảnh hướng đến một số chỉ số tài chính tại thời điểm đó như: EPS, ROE, tỷ lệ vay nợ trên vốn chủ sở hữu,…
Nhưng khi doanh nghiệp tăng thêm vốn sẽ giúp cho hoạt động tài chính vững vàng hơn để thực hiện kế hoạch kinh doanh mới., gia tăng sản xuất, sản phẩm hay dịch vụ.
Pha loãng cổ phiếu ảnh hưởng đến giá như thế nào?
Pha loãng cổ phiếu thường dẫn đến việc giảm giá cổ phiếu theo tỷ lệ của công ty. Pha loãng càng nhiều thì giá cổ phiếu giảm càng nhiều.
Dấu hiệu nhận biết cổ phiếu pha loãng
Để nhận biết khi nào cổ phiếu bị pha loãng thì nhà đầu tư sẽ quan sát một số điểm sau:
- Doanh nghiệp cổ phần có kế hoạch tăng thêm vốn điều lệ
- Công ty đang vay nợ, không có tiền để thanh toán các khoản vay đó thì sẽ tiến hành tăng vốn để giả nợ vay và lãi vay
- Công ty có kế hoạch mở rộng hoạt động kinh doanh và thêm một số dự án mới.
- Doanh nghiệp đang có kế hoạch chuẩn bị M&A một công ty nào đó
- Thông báo thưởng cổ phiếu ESOP cho cán bộ công nhân viên
- Một số chỉ số tài chính có thay đổi ví dụ như chỉ số EPS – thu nhập trên mỗi cổ phiếu giảm
Dấu hiệu pha loãng cổ phiếu không phải ai cũng có thể nhận biết rõ ràng được. Để biết được xem cổ phiếu có đang bị pha loãng không nhà đầu tư nên tính thu nhập trên mỗi cổ phiếu (gọi là EPS). Tính khả năng sinh lời dựa trên các báo cáo tài chính hàng quý, hàng năm được công bố cho Ủy ban chứng khoán.
Cách tính thu nhập pha loãng trên mỗi cổ phiếu
Nhà đầu tư sẽ một phần bị ảnh hưởng vì hoạt động pha loãng của công ty, khả năng kiếm tiền trên mỗi cổ phiếu.
Vì thế, nhà đầu tư nên biết cách tính công thức thu nhập pha loãng trên mỗi cổ phiếu như sau:
Ví dụ như sau:
Công ty Z có:
- Thu nhập ròng: 200 tỷ đồng
- Cổ tức ưu đãi: 10 tỷ đồng
- Cổ phiếu đang lưu hành: 200 triệu cổ phiếu
Công ty Z phát hành thêm 50 triệu cổ phiếu riêng lẻ và 150 triệu cổ phiếu từ trái phiếu chuyển đổi. Từ đó, tổng số cổ phiếu pha loãng là: 50 triệu + 150 triệu = 200 triệu cổ phiếu. Như vậy công ty Z sẽ có 400 triệu cổ phiếu.
Dựa vào công thức tính ở trên thì EPS pha loãng là : 475 đồng/cổ phiếu
Tóm lại
Như vậy qua bài viết này, FininMe hy vọng bạn đã hiểu rõ về pha loãng cổ phiếu là gì? Khi nào cổ phiếu bị pha loãng và các hình thức như thế nào? Pha loãng cổ phiếu ảnh hưởng tốt hay xấu đến cổ đông và doanh nghiệp. Ngoài ra, khi cổ phiếu pha loãng bạn cần nhận biết được và biết được cách tính thu nhập pha loãng trên mỗi cổ phiếu.
Chúc bạn đầu tư thành công!